बाली रोग र कीटपतंग लुङ्ग्री गाउँपालिकाको कृषि उत्पादनमा मुख्य चुनौती हो। यस क्षेत्रमा धान, गहुँ, मकै, तरकारी र फलफूल लगायतका विभिन्न बालीहरूमा विभिन्न प्रकारका रोग र कीटपतंगहरूको समस्या देखिन्छ। यी समस्याहरूले कृषकहरूको उत्पादन र आम्दानीमा प्रत्यक्ष प्रभाव पारिरहेको छ।
लुङ्ग्री गाउँपालिकाको बाली रोग र कीट सम्बन्धी तथ्याङ्क अनुसार, यस क्षेत्रमा कुल ५ प्रकारका बालीहरूमा३५ प्रकारका रोग र कीटपतंगहरू देखिएका छन्, जसमध्ये १८रोग र १७ कीटपतंग रहेका छन्।
लुङ्ग्री गाउँपालिकामा देखिने प्रमुख बाली रोगहरू निम्नानुसार रहेका छन्:
लुङ्ग्री गाउँपालिकामा देखिने प्रमुख कीटपतंगहरू निम्नानुसार रहेका छन्:
सबैभन्दा प्रभावित बाली मकै रहेको छ, जसमा कुल ८प्रकारका रोग र कीटपतंगहरू देखिएका छन्। औसतमा प्रत्येक बालीमा७.० प्रकारका समस्याहरू रहेका छन्।
बाली अनुसार रोग र कीटको वितरण र मुख्य तथ्यहरू
७.०
औसत समस्या प्रति बाली
प्रत्येक बालीमा औसतमा ७.०प्रकारका रोग र कीटका समस्याहरू रहेका छन्。
विभिन्न बालीहरूमा रोग र कीटपतंगको तुलनात्मक अध्ययन
मकै
४ रोग + ४ कीट = ८ कुल समस्या
प्रमुख रोगहरू:
ध्वाँसे ठोटले रोग, उत्तरी पाते डडुवा, दक्षिणी पाते डडुवा
प्रमुख कीटहरू:
अमेरिकी फौजी कीरा, खुम्रे कीरा, गवारो
बालीहरूमा रोग र कीटका समस्याहरूको गम्भीरता स्तरको विश्लेषण
३
८+ समस्या
२
४-७ समस्या
०
४ भन्दा कम
लुङ्ग्री गाउँपालिकामा बाली रोग र कीटपतंगको प्रभावकारी व्यवस्थापनका लागि समेकित बाली व्यवस्थापन (Integrated Pest Management) को अवधारणालाई अपनाउनु आवश्यक छ। यसमा जैविक, रासायनिक र कृषि पद्धतिगत विधिहरूको संयोजन गरिन्छ।
५
प्रकार
१८
५१.४% कुल समस्याको
१७
४८.६% कुल समस्याको
मकै
४ रोग + ४ कीट = ८ कुल समस्या
तोरी
४ कुल समस्या मात्र
लुङ्ग्री गाउँपालिकाको बाली रोग र कीटपतंगको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू प्रस्तुत गर्न सकिन्छ:
लुङ्ग्री गाउँपालिकामा बाली रोग र कीटपतंगको प्रभावकारी व्यवस्थापन मार्फत कृषि उत्पादकत्व वृद्धि र किसानको आम्दानी बढाउन सकिन्छ। यसका लागि स्थानीय सरकार, कृषि ज्ञान केन्द्र र किसानहरूको सक्रिय सहकार्य आवश्यक छ।